Wie deze kolommen al iets langer volgt, weet ongetwijfeld dat we hier flink wat oren hebben naar de volksmuziek die ons de jongste jaren komt aangewaaid uit regio’s waar we tot niet zo lang geleden allerminst vertrouwd mee waren. Dat is in niet geringe mate te danken aan het pionierswerk van het Duitse CPL-label en zijn oprichter Christian Pliefke, die onvermoeibaar blijft zoeken en graven en op heel geregelde tijdstippen met heel bijzondere dingen voor de dag weet te komen. Deze keer verrast hij ons met een dubbele CD van het a cappella vrouwenkoor van de Letse Academie voor Cultuur. Saucējas is de naam en ze bestaan al bijna twintig jaar. Hun missie is de eeuwenoude zangtraditie van Letland zoveel mogelijk te bewaren en dat lijkt aardig te lukken: deze hier is immers al de vijfde plaat die de dames uitbrengen en wat hen zo bijzonder maakt, is niet alleen dat ze over de generaties heen zingen, van oma tot kleindochter, maar vooral dat ze heel erg verbonden zijn met de natuur. De bijzondere vorm van polyfonische gezangen, waar ze in gespecialiseerd zijn, zijn haast altijd gelinkt aan de natuur, maar worden vaak opgevoerd naar aanleiding van bijzondere en vaak feestelijke gebeurtenissen in het leven van het Letse volk.

Voor deze dubbelaar trokken de dames -ik tel er tien op de hoesfoto- diep het woud in om er, in traditionele kledij en omgeven door de geluiden van vogels, bomen, ruisende wind en klaterende waterloopjes, niet minder dan zestig liederen in te zingen. De titel van de plaat betekent zoveel als “in de natuur” en de liederen worden omschreven als “lente- en zomerliederen”. Het gezelschap werkte er ruim vier jaar aan, voornamelijk met de bedoeling langs auditieve weg te documenteren wat in een aantal geschriften al aan bod kwam: de rijke en gevarieerde traditie van het samen zingen door vrouwen, midden in de natuur en zonder de hulp van enig instrument.

Het resultaat klinkt behoorlijk verbluffend, al zijn wij, met onze Westerse oren, die via de radio geconditioneerd zijn om liederen niet langer dan drie of maximum vier minuten te laten duren, wellicht een beetje te weinig geoefend om de volle twee uur, die deze twee cd’s duren, in één ruk uit te luisteren.Nu, als je jezelf de tijd gunt om “erin” te komen, ontdek je bij momenten de prachtigste dingen: de dames kunnen stuk voor stuk fantastisch zingen en slagen erin om meer dan meerstemmig samen te zingen en tegelijk aan te sluiten bij de geluiden, die de natuur produceert. De stemmen zijn krachtig, de natuurlijke echokamers van bossen en heuvels worden optimaal benut en de opnames werden weliswaar in een studio gemixt, maar zonder dat daar enige technische toevoeging voor gebruikt werd.

Net zoals Sam Lee in Engeland zijn “zing met de vogels”-project heeft, slagen de vrouwen uit Letland erin je “anders” te laten luisteren en ik moet zeggen dat dis een behoorlijk indrukwekkend project is geworden. Het zou me ten zeerste benieuwen te mogen meemaken hoe dit in een live setting klinkt, maar veel beter dan deze dubbele CD kan het niet zijn. Pure, bijzondere, straffe vrouwenzang van heel hoog niveau is dit!

(Dani Heyvaert)